Zalen vol gelovigen

In het begin van de jaren zeventig stemde ik geen PvdA — wat was dat voor burgerlijk gedoe: arbeid — ik stemde pacifistisch socialistisch. De PSP. Ik was nog jong, ik was ook betrekkelijk wild en Van der Spek en Van der Lek vond ik allebei goede lieden. Anarchisten vond ik toen ook goed volk. Bakoenin, Kropotkin, ik las alle boeken en artikelen die over ze gingen.
Nog steeds volg ik de hedendaagse anarchisten, bijvoorbeeld via een post op mijn StumbleUpon-account. Het is tegenwoordig een tamelijk flauwe boel, is mijn indruk, maar er is ook geen oorlog meer in Vietnam enzovoorts. Dat was begin jaren zeventig een hot issue, en niet ten onrechte.
Voor mensen van mijn smaak was er toentertijd op de Nieuwezijds Voorburgwal in Amsterdam een boekwinkel van Van Gennep, waar ik onder meer een boek heb gekocht dat ging over de 200 van Mertens, maar dan in de Verenigde Staten. Dus hoe de Duponts en de Rockefellers en de Fords aan hun geld waren gekomen: door het te stelen, daar kwam het op neer, van de gewone mensen. Het verhaal dat je nu ook weer hoort, terecht, over de bankiers en beleggers.
Maar ik heb nooit aan een demonstratie meegedaan. Een vereniging van drie mensen of meer heeft me altijd tegengestaan: je kunt dan niet meer praten en luisteren. Een gesprek is niet meer mogelijk. Daar komt bij dat ik altijd andere teksten zou willen meedragen op die demonstraties. Ook vond en vind ik dat een beweging er niet sterker door wordt wanneer er maar meer mensen aan meedoen.
Zoals je op scholen en universiteiten ook maar één spreker moet hebben (de leraar, de professor) waar de rest naar moet luisteren. Ik ben dat zeer met Karel van het Reve eens. Hij wist iets, wat wij, simpeler lieden, nog niet wisten. Wat moeten wij dan doen? Wij moeten dan luisteren.
Dus er is wel iets veranderd.