Onze nieuwe kracht

Na CFM en Bureau Van der Vliet werd ik zetter. Dat ben ik de volgende 22 jaar ook blijven doen, op verschillende drukkerijen in Limmen, Bovenkarspel, Heerhugowaard en Alkmaar.
Zetten is een mooi vak. Je hebt een opmaak van bijvoorbeeld een brochure, en daar moet je tekst in passen. Ik heb het een paar keer meegemaakt dat een tekst nèt niet paste. Dan komt het op vindingrijkheid aan: je kunt de tekstbreedte 2 mm groter maken, en als dat niet kan, moet je in de tekst zèlf iets veranderen. Zonder dat het gemerkt wordt natuurlijk.
De meeste zetters zijn niet zeer belezen. Ik vind dat ze dat wel moeten zijn. Als er in de kopij (die ik toen wel vuile kopij noemde) het woord ‘abioturiënt’ voorkomt, dan moet je weten dat dat een tikfoutje is. Het moet natuurlijk ‘abituriënt’ zijn. Ik had de gewoonte zulke foutjes stilzwijgend te corrigeren, steeds tot genoegen van de klant. Maar ik heb één baas gehad die vond dat de kopij de kopij was, en daarmee uit. Als de klant A vroeg, dan kreeg hij ook A, en niet B of Z. ‘Dat spreekt voor zich,’ zei ik, ‘en dan maak ik bij elk stukje zetsel een rapportje van de fouten die erin staan?’ Natuurlijk ging ik gewoon door met stilzwijgend corrigeren, want ik kon het niet over mijn hart verkrijgen tik- en taalfouten te laten staan.
Je moet dus belezen zijn als zetter, maar het maakt niet uit of je belezen bent in de letteren (zoals ik) of in bijvoorbeeld technische literatuur. Je moet met een zeker gemak het Nederlands, het Engels, het Duits en het Frans kunnen hanteren.
Als je dat kunt, dan kun je ook goed zetten. Goed zetten is eigenlijk: spelletjes spelen met de corrector en met de klant. Die spelletjes ook winnen, natuurlijk.
Op de foto: een loodzetterij. Dat is van voor mijn tijd. Ik zette op papier of op positief- of negatieffilm. Ik zat ook, een groot verschil.