woensdag 3 december 2008

Zaliger nagedachtenis

Maandagavond was de avond van Boris Ryzhy, en Wouter heeft over die documentairefilm geschreven. Prachtige losse gedachten.
Boris Ryzhy was een Russische dichter die op 26-jarige leeftijd een eind maakte aan zijn leven. Wouter stelt zich de vraag — die in de film nauwelijks aan de orde kwam — waarom hij dat deed.
Bij iemand als de Vlaamse dichter Jotie T’Hooft (1956-1977), die zoop, snoof, spoot, zijn vrouw sloeg en een paar eerdere zelfmoordpogingen had ondernomen, en die regels schreef zoals De wanden zijn wit en de psychiaters verdacht vriendelijk, kon je het al wel zien aankomen. Maar bij Boris Ryzhy?
Voor zover ik zijn gedichten ken (en ik heb er maar een paar in die documentaire gehoord) sprak er geen doodswens of doodsdrang uit zijn regels. En toch geloof ik — zuiver op statistische gronden — dat Ryzhy een depressieveling moet zijn geweest, waarschijnlijk was hij manisch depressief. Dus: welkom in de club, Boris!
Alleen had je er geen eind aan moeten maken, jongen. Zeggen je collegae Ben Hoogeboom en Stephen Fry.

8 opmerkingen:

  1. Ben, het zou natuurlijk kunnen zijn dat je gelijk hebt en dat hij manisch depressief was maar hij zou dan ook schizofreen kunnen zijn geweest of een borderliner.
    Schizofrenen horen, zoals je weet, vaak stemmen die vertellen dat ze zelfmoord moeten plegen.
    Hij zou ook zò erg met zijn rug tegen de muur hebben kunnen staan dat hij geen uitweg meer zag.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Een schizofreen of een borderliner schrijft niet zulke gedichten, geloof ik.
    Maar ook als hij een van de vele ziektes had die men schizofreen pleegt te noemen, zeg ik nog, zoals ik het ook tegen R. zeg: welkom in de club!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. ik kan alleen maar herhalen wat ik las van Erwin Mortier in het museum Dr. Guislain: 'De toenemende vraag naar specifieke geestelijke gezondheidszorg voor zeer specifieke kwalen heeft minder te maken met een reële toename van mensen met psychische problemen dan met een voortschrijdend 'ziek' verklaren van meer en meer aspecten van onszelf'. Waarom dan: welkom in de club? Ik denk: die club is zo groot als een volgeboekt sportpaleis en bij uitbreiding alle mensen die in treinen zitten op spitsuren, alle verworpenen ook, waaronder ik ook mezelf reken. Dat kan toch niet? Of....

    BeantwoordenVerwijderen
  4. In de club, waarin ik Boris welkom heet, zitten alle mensen die zeer ongelukkig zijn of zijn geweest. Dat zijn dus de manisch depressieven, de schizofrenen, de neuroten. Het zijn de mensen die een forse kans maken zelfmoord te plegen.
    Zo geweldig groot is die club ook weer niet, hoor. Er zijn 1500 zelfmoorden per jaar in Nederland. Wedden dat dat er ongeveer evenveel zijn als in België?
    Laat nu 1% van de ongelukkigen zelfmoord plegen. Dan heb je 150.000 ongelukkigen elk jaar, die dus allemaal welkom zijn in de club.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Alle begrip voor Boris en Jotie. I'm a member of the club. Rond mijn 26 ste bijzonder actief lid maar ik heb het ondanks alles overleefd. De uitzending over Ryzhy heb ik helaas gemist, maar in het vorige Uur van de Wolf over Nick Drake werd aangegeven dat 25-26-27 een cruciale leeftijd is voor 'overgevoelige zielen' en ik begrijp perfect waarom dat zo is maar het is te complex om het daar in een comment over te hebben.
    Het heeft al wat moeite gekost om deze 'publieke outing' te doen maar het taboe rond zelfmoord en depressie zit me hoog. Goed dat Stephen Fry daar iets over heeft gemaakt, dat was een verademing, een moment van (h)erkenning. Maar in het dagelijkse leven hou je als gewoon sterveling je mond.Je valt er de mensen niet mee lastig, je maakt er 'het beste' van zolang je kan, voor de mensen die je dierbaar zijn. Je bent één en al glimlach.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Masjenka, dear.
    Ik wist al veel langer dat je lid was. You’re welcome too!
    Het is soms net alsof men een drempel moet overschrijden, het moet bekénnen dat men zeer ongelukkig is.
    Inderdaad gebeuren de ergste ongelukken op 25, 26 of hooguit 27-jarige leeftijd.
    Dat is ook een taak voor de overlevenden: zeggen dat je 50 of nog ouder bent geworden, en dat je nog grappen kunt maken!
    Dat is wat ik doe, dag in dag uit.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Er is nog iets anders, Masjenka.
    De meeste mensen die zelfmoord willen plegen, bedenken die plannen vanaf hun 16e of 17e jaar. Misschien is het tegenwoordig iets jonger nog, dat weet ik niet.
    Ze hebben die plannen tot ongeveer hun 27ste jaar. Als ze het dan nog niet uitgevoerd hebben, voeren ze het niet meer uit. Er zijn uitzonderingen: ikzelf heb nog naast een spoorlijn gestaan toen ik 34 jaar was. Daarna, toen ik 37 jaar oud was, heb ik nog met een lint staan knoeien, enzovoorts.
    Dat zijn, zoals ik al zei, zeldzame verschijnselen. Als een mens eenmaal 30 jaar geworden is, dan is het over.
    Als men dat eens in de koppen van de jonge depressievelingen wist te prenten!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. hoed af, dat jullie zo vrij en vrank over dit onderwerp willen spreken hoor...
    geheel terzijde ook: ik merk dat het katholicisme vaak echoot in hetgeen jullie schrijven. Altijd weliswaar binnen een soort schertsvertoning, maar toch. Ik heb dat altijd (binnen de korte tijdsspanne dat we mekaar lezen, sic) als redelijk vreemd ervaren. Maar nu begrijp ik het wel beter. Katholieken claimden nog geen klein beetje de 'dood', dat doodsdomein en dat is wat jullie waarschijnlijk onmogelijk dwarszit of -zat... de hypocrisie, het veroordelend zwijgen, etcetera..
    Ik vraag me ook af: de ene grap die over de andere springt... waar naar toe?
    Het zijn vragen, niet meer dan vragen... en woorden ook, natuurlijk. Zijn ze een sprakeloze plaag? (cfr. het diepe zwijgen van Masjenka)

    BeantwoordenVerwijderen